1. Nợ xấu là gì?
Việc vay tiền chưa bao giờ trở nên đơn giản như bây giờ. Hiện nay các tổ chức tín dụng được thành lập ngày các nhiều và thủ tục cho vay khá đơn giản. Chỉ cần bản chính CMND/CCCD hoặc sổ hộ khẩu cũng có thể vay được tiền. Tuy nhiên, không phải ai vay tiền cũng có khả năng chi trả đúng thời hạn như đã thỏa thuận trong Hợp đồng tín dụng đã ký, dẫn đến khoản vay đó sẽ chuyển thành “nợ xấu”. Khi bị ghi “nợ xấu” trên hệ thống CIC thì người vay sẽ phải gánh chịu những bất lợi sau này.
Vậy “nợ xấu” được hiểu là khoản nợ khó đòi khi người vay không thể trả nợ khi đến hạn phải thanh toán như đã cam kết trong hợp đồng tín dụng. Thờ gian quá hạn thanh toán trên 90 ngày thì bị coi là nợ xấu.
Những người dính nợ xấu sẽ bị liệt kê vào danh sách khách hàng nợ xấu trên hệ thống của Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam CIC.
2. Phân loại nợ xấu
Theo quy định tại Điều 10 Thông tư 02/2013/TT-NHNN, sửa đổi bởi Điều 1 Thông tư 09/2014/TT-NHNN, các tổ chức tín dụng thực hiện phân loại nợ theo 05 nhóm như sau:
- Nhóm 1 - nợ đủ tiêu chuẩn: bao gồm 03 loại khác nhau, trong đó phổ biến và điển hình nhất là nợ trong hạn và nợ quá hạn dưới 10 ngày được đánh giá là có khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và lãi đúng hạn;
- Nhóm 2 - nợ cần chú ý: bao gồm 03 loại khác nhau, trong đó phổ biến và điển hình nhất là nợ quá hạn từ 10 - 90 ngày và nợ đã được điều chỉnh kỳ hạn trả nợ lần đầu;
- Nhóm 3 - nợ dưới tiêu chuẩn: bao gồm 05 loại khác nhau, trong đó phổ biến và điển hình nhất là nợ quá hạn từ 91 - 180 ngày và nợ đã được gia hạn lần đầu;
- Nhóm 4 - nợ nghi ngờ: bao gồm 06 loại khác nhau, trong đó phổ biến và điển hình nhất là nợ quá hạn từ 181 - 360 ngày và nợ đã được cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ hai;
- Nhóm 5 - nợ có khả năng mất vốn: bao gồm 08 loại khác nhau, trong đó phổ biến và điển hình nhất là nợ quá hạn trên 360 ngày và nợ đã được cơ cấu lại thời hạn trả nợ lần thứ ba trở lên.
3. Phát sinh nợ xấu có ảnh hưởng gì?
Khi một khách hàng đăng ký một khoản vay bất kỳ trong các nhóm vay tín chấp, vay thế chấp, mua nhà trả góp… hệ thống tín dụng của ngân hàng đó sẽ cập nhật thông tin của khách hàng lên hệ thống CIC để ngân hàng Nhà nước có thể quản lý. Bao gồm tất cả thông tin về người vay như: các khoản vay trong quá khứ, hiện tại, họ tên người vay, nơi vay, khoản tiền vay…
Nhờ có hệ thống CIC, Ngân hàng Nhà nước nói chung và các Ngân hàng đơn vị có thể quản lý các hoạt động nợ của đất nước và đánh giá uy tín tín dụng của mọi khách hàng. Và mỗi khi Khách hàng có nhu cầu đăng ký khoản vay, bên ngân hàng sẽ dựa vào CIC để kiểm tra thông tin, kiểm tra lịch sử vay của người đi vay là đảm bảo và không có nợ xấu tồn đọng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng.
Do đó nếu bị ghi nợ xấu mà sau này Khách hàng có nhu cầu vay vốn thì khoản vay sẽ rất khó để được xét duyệt. Đặc biệt đối với Khách hàng thuộc nhóm nợ xấu 3, 4, 5 trở lên thì sẽ không nằm trong diện cho vay của ngân hàng.
4. Cách xóa nợ xấu trên CIC
Về nguyên tắc điều đầu tiên cần làm để được xóa nợ xấu là Khách hàng phải thanh toán tất cả các khoản tiền nợ gốc và tiền lãi phát sinh. Cụ thể:
- Đối với các khoản vay dưới 10 triệu: Ngân hàng Nhà nước đã ngừng cung cấp lịch sử tín dụng các khoản vay quá hạn dưới 10 triệu đồng đã tất toán. Do vậy nếu có khoản vay dưới 10 triệu đồng đã tất toán, khách hàng không cần lo ngại về lịch sử nợ xấu tín dụng của mình.
- Đối với các khoản vay trên 10 triệu: Tất cả các thông tin về lịch sử tín dụng sẽ được cập nhật định kỳ hàng tháng. Sau khi khách hàng tất toán hết các khoản nợ bao gồm cả nợ gốc và tiền lãi thì theo quy định sau 5 năm nợ xấu sẽ được xóa, Khách hàng chỉ cần đợi qua 05 năm thì khoản vay mới có khả năng xét duyệt.
Như vậy, khi bị dính nợ xấu sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến uy tín của người vay và sẽ rất khó khăn khi có nhu cầu vay vốn sau này. Vì vậy để tránh xảy ra tình trạng nợ xấu thì trước khi quyết định vay vốn, người vay nên tự đánh giá lại năng lực trả nợ của bản thân ở mức độ nào, đồng thời lên kế hoạch cụ thể về lộ trình thanh toán tiền và phải sử dụng tiền vốn vay một cách hợp lý.
