Trong quá trình giải quyết một vụ án dân sự việc một trong các đương sự không may qua đời là tình huống không hiếm gặp, nhưng lại khiến nhiều người thân lúng túng không biết phải xử lý ra sao. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến tiến trình giải quyết vụ án mà còn liên quan đến quyền và nghĩa vụ tố tụng của người đã mất. Vậy đương sự trong vụ án dân sự chết thì người thân của họ cần làm gì để bảo vệ quyền lợi hợp pháp và đảm bảo vụ việc tiếp tục được giải quyết đúng quy định của pháp luật? Cùng theo dõi bài viết của chúng tôi để hiểu rõ hơn về hướng giải quyết đối với vấn đề này nhé.
Đương sự trong vụ án dân sự là gì?
Theo quy định tại Điều 68 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, đương sự trong vụ án dân sự là các cá nhân, tổ chức gồm: Nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan. Cụ thể như sau:
- Nguyên đơn trong vụ án dân sự là người khởi kiện, người được cơ quan, tổ chức, cá nhân khác do pháp luật quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của người đó bị xâm phạm.
- Bị đơn trong vụ án dân sự là người bị nguyên đơn khởi kiện hoặc bị cơ quan, tổ chức, cá nhân khác do pháp luật quy định khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của nguyên đơn bị người đó xâm phạm.
- Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án dân sự là người tuy không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết vụ án dân sự có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ được tự mình đề nghị hoặc các đương sự khác đề nghị và được Tòa án chấp nhận đưa họ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
+ Trường hợp không được các đương sự khác đề nghị tham gia vào quá trình tố tụng nhưng việc giải quyết vụ việc có liên quan đến họ thì Tòa án sẽ trực tiếp đưa họ tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền, nghĩa vụ liên quan.
Đương sự chết thì vụ án dân sự có bị đình chỉ giải quyết không?
Sự kiện đương sự trong vụ án dân sự đang trong quá trình giải quyết mà chết là có thể xảy ra trên thực tế. Khi đương sự chết thì vụ án dân sự không đương nhiên bị đình chỉ giải quyết. Mà căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 214 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án sẽ ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án để xác định người có quyền kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của người đó để tham gia tố tụng theo khoản 1 Điều 74 BLTTDS 2015.
Trường hợp không có người kế thừa quyền, nghĩa vụ của nguyên đơn hoặc bị đơn (không bao gồm người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan), khi đó, thì vụ án mới bị đình chỉ giải quyết theo điểm a khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Đương sự trong vụ án dân sự chết thì người thân của họ cần làm gì?
Khi đương sự trong vụ án dân sự chết, người thân của đương sự cần có những hành động nhất định để đảm bảo quyền lợi của đương sự cũng như quyền thừa kế của mình. Cụ thể các bước như sau:
Bước 1: Người thân của đương sự thực hiện nghĩa vụ thông báo cho tòa án đang thụ lý vụ án
Việc đầu tiên cần làm là phải thông báo cho Tòa án đang thụ lý để làm căn cứ tạm đình chỉ giải quyết vụ án theo điểm a khoản 1 Điều 214 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Người thân của đương sự cần liên hệ thẩm phán phụ trách, thư ký phụ trách hoặc cán bộ tiếp nhận đơn tại bộ phận văn phòng của Tòa án để nộp giấy chứng tử. Việc nộp giấy chứng tự có thể nộp trực tiếp (phải có văn bản xác nhận đã nhận đơn) hoặc gửi qua đường bưu điện (có báo phát của bưu điện). Khi nhận được giấy chứng tử của người đang tham gia tố tụng Tòa án sẽ ban hành quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án để xác định lại tư cách tố tụng của đương sự tham gia vụ án theo điểm a khoản 1 Điều 214 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Bước 2: Xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng để tham gia vụ án
Việc xác định người sẽ tiếp nhận quyền và nghĩa vụ tố tụng khi một đương sự không thể tiếp tục tham gia vụ án dân sự là một thủ tục pháp lý quan trọng. Việc xác định này được dựa theo quy định về thừa kế tại Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó:
- Tại Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015, quyền và nghĩa vụ tài sản của người chết sẽ được chuyển giao cho người thừa kế. Do đó, nếu đương sự qua đời:
+ Trường hợp có di chúc và di chúc là hợp pháp thì người được hưởng thừa kế theo di chúc sẽ kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng. Ngoài ra, người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc theo khoản 1 Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 cũng có tư cách kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của người mất mặc dù có di chúc.
+ Trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp thì xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng là người thừa kế theo pháp luật theo hàng thừa kế.
- Sau khi xác định được người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng, người kế thừa cần chuẩn bị các tài liệu chứng minh tư cách kế thừa này. Tòa án xem xét và ra quyết định đưa người kế thừa vào tham gia tố tụng và tiếp tục giải quyết theo quy định pháp luật.
- Trong một số trường hợp, nếu quyền và nghĩa vụ không thể chuyển giao, đặc biệt là quyền về nhân thân (ví dụ: quyền ly hôn), vụ án có thể bị đình chỉ theo Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Bước 3: Xác định lại các yêu cầu và bị yêu cầu của người thân trong vụ án dân sự
Sau khi đã chứng minh được tư cách tham gia tố tụng và đã được tòa án triệu tập tham gia vụ án, người kế thừa quyền và nghĩa vụ phải thực hiện các công việc sau đây:
- Xác định yêu cầu khởi kiện hoặc yêu cầu phản tố hoặc yêu cầu độc lập (tùy theo tư cách tố tụng);
- Xác định yêu cầu của các đương sự khác liên quan nghĩa vụ được kế thừa;
- Xác định các nghĩa vụ phải thực hiện, buộc phải thực hiện (ví dụ như: bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời);
- Trình bày ý kiến bằng văn bản (bản tường trình, bản tự khai) liên quan đến nội dung tranh chấp gửi Tòa án;
- Thay đổi các yêu cầu của người thân đã chết khi xét thấy nội dung trước đó chưa phù hợp, chưa đầy đủ. Việc thay đổi phải tuân thủ quy định về hình thức, nội dung và phải có cơ sở chứng minh cho yêu cầu.
Bước 4: Tham gia các giai đoạn giải quyết vụ án theo quy định
Tùy vào diễn biến thực tế của vụ án, người kế thừa quyền và nghĩa vụ được thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Tùy từng giai đoạn, người kế thừa, hiện tại là đương sự sau khi xác định được tư cách tham gia tố tụng sẽ thực hiện các quyền theo quy định.
- Sao chụp hồ sơ, tài liệu;
- Nộp tài liệu, chứng cứ (nếu chưa nộp đầy đủ).
- Tham gia phiên hòa giải; phiên họp kiểm tra việc tiếp cận công khai chứng cứ (Điều 209 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015);
- Tham gia các buổi xem xét thẩm định tại chỗ, thẩm định giá, đo vẽ (Điều 104 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015);
- Tham gia phiên tòa sơ thẩm, trình bày ý kiến, tranh luận tại phiên tòa;
- Thực hiện quyền kháng cáo nếu không đồng ý với bản án sơ thẩm;
- Tham gia phiên tòa phúc thẩm, trình bày ý kiến, tranh luận tại phiên tòa.
- Quyền khác theo luật định.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Sau khi tham khảo bài viết của Luật CNC Việt Nam, Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh nếu Quý khách hàng còn vấn đề nào chưa rõ thì hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết hơn. Ngoài ra, nếu khách hàng cần tư vấn về các vấn đề pháp lý khác như xin các loại giấy phép, soạn thảo các loại hợp đồng lao động, dân sự, rà soát hợp đồng, soạn thảo các loại đơn từ, soạn hồ sơ khởi kiện, lập di chúc, khai nhận di sản thừa kế, đăng ký biến động đất đai,… thì cũng đừng ngại liên hệ với Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư giỏi thừa kế nhà đất để được giải đáp mọi thắc mắc.
VĂN PHÒNG GIAO DỊCH CÔNG TY LUẬT TNHH CNC VIỆT NAM
Văn phòng 1: 15/50 Đoàn Như Hài, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng 2: 1084 Lê Văn Lương, Ấp 3, xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh
Số điện thoại: 0909 642 658 - 0939 858 898
Website: luatsugioisaigon.vn
Email: luatsucncvietnam@gmail.com
