Trong những ngày qua, mạng xã hội liên tục “nóng” câu chuyện KOL H.D.M lên tiếng xin lỗi khi livestream bán hàng quảng cáo “1 hũ yến 70ml chứa tới 30g yến A5”, hay Q.L và hoa hậu T.T cũng hành động tương tự vì quảng cáo sai sự thật về “1 viên kẹo tương đương 1 đĩa rau”. Đây không phải là lần đầu tiên xuất hiện việc KOLs quảng cáo sai sự thật rồi lên xin lỗi. Trước đây, các nghệ sỹ nổi tiếng như C.T, Q.L, H.V, cũng đều phải lên tiếng xin lỗi sau khi bị cộng đồng lên án vì quảng cáo “thổi phồng” công dụng một số loại sữa, thực phẩm chức năng… Vậy câu hỏi đặt ra là: “Người nổi tiếng/KOLs quảng cáo sai sự thật thì bị xử lý như thế nào?”. Để giải đáp thắc mắc trên, kính mời anh/chị cùng theo dõi bài viết trên của chúng tôi nhé.
Quảng cáo sai sự thật được hiểu như thế nào?
Căn cứ theo khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012 có quy định như sau: “9. Quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; về số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, chủng loại, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ đã đăng ký hoặc đã được công bố”, thì quảng cáo sai sự thật có thể được hiểu là quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh, khả năng cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ của tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ;
Và tại khoản 7 điều 109 Luật Thương mại 2005 quy định về quảng cáo sai sự thật như sau:
“Các quảng cáo thương mại bị cấm
7. Quảng cáo sai sự thật về một trong các nội dung số lượng, chất lượng, giá, công dụng, kiểu dáng, xuất xứ hàng hóa, chủng loại, bao bì, phương thức phục vụ, thời hạn bảo hành của hàng hoá, dịch vụ.”
Vậy, việc quảng cáo sai sự thật là việc cung cấp thông tin không đúng, sai lệch về một trong các nội dung như số lượng, chất lượng, giá cả, công dụng, kiểu dáng, xuất xứ, bao bì, chủng loại, cách thức sử dụng, thời gian bảo hành và các yếu tố khác của hàng hóa, dịch vụ.
Quảng cáo sai sự thật bị xử lý như thế nào?
Thứ nhất, bị xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi quảng cáo sai sự thật:
Đối với hành vi quảng cáo sai sự thật có thể bị xử phạt hành chính theo quy định tại khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP thì phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 80.000.000 đồng, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 51, điểm b khoản 4 Điều 52, khoản 1 Điều 60, điểm c khoản 1 Điều 61 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, cụ thể như sau:
+ Quảng cáo mỹ phẩm có tác dụng như thuốc gây hiểu nhầm sản phẩm đó là thuốc bị phạt từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng (khoản 4 Điều 51 Nghị định 38/2021/NĐ-CP)
+ Quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu nhầm có tác dụng như thuốc chữa bệnh bị phạt từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng (điểm b khoản 4 Điều 52 Nghị định 38/2021/NĐ-CP)
+ Quảng cáo sai sự thật về bản chất, công dụng, chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ của thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản, chất cải tạo môi trường chăn nuôi, chất cải tạo môi trường thủy sản bị phạt từ 10 triệu đồng đến 15 triệu đồng (khoản 1 Điều 60 Nghị định 38/2021/NĐ-CP)
+ Quảng cáo giống cây trồng không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh của tổ chức, cá nhân kinh doanh giống (số lượng, chất lượng, giá bán), nội dung ghi trên nhãn, nhãn hiệu phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng (điểm c khoản 1 điều 61 Nghị định 38/2021/NĐ-CP)
Trường hợp người vi phạm là tổ chức thì phải chịu mức phạt gấp hai lần số tiền phạt đối với cá nhân (khoản 3 Điều 5 Nghị định 38/2021/NĐ-CP).
Ngoài ra, người vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung, quy định tại khoản 7 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP:
“Hình thức xử phạt bổ sung:
Tước quyền sử dụng Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm từ 05 đến 07 tháng; tước quyền sử dụng Giấy xác nhận nội dung quảng cáo từ 22 tháng đến 24 tháng đối với vi phạm quy định tại điểm a khoản 2, điểm b khoản 4, khoản 5 Điều này trong trường hợp vi phạm về quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe từ 02 lần trở lên trong thời hạn 06 tháng.”
Và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, quy định tại khoản 8 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi điểm a khoản 4 Điều 2 Nghị định 128/2022/NĐ-CP:
- Buộc tháo gỡ, tháo dỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm báo, tạp chí in quảng cáo.
- Buộc cải chính thông tin.
Thứ hai, bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi quảng cáo sai sự thật:
Đối với hành vi quảng cáo sai sự thật nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì có thể bị xử phạt hình sự theo Điều 197 Bộ Luật Hình sự 2015 về tội quảng cáo gian dối với mức phạt như sau:
- Người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Như vậy, việc KOLs/ Người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự là phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng và phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm nếu như đã vi phạm hành chính về hành vi này trước đó hoặc đã bị kết án về tội này nhưng chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.
Một số đề xuất cải thiện tình trạng KOLs/người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật:
Có thể thấy, các trường hợp KOLs hay nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật từ trước đến nay đều bị phạt hành chính và mức phạt được xem là rất nhẹ. Bởi những người này có thể thu về hàng trăm triệu đồng thậm chí đến hàng tỉ đồng từ các chiến dịch quảng cáo cho các nhãn hàng trên mạng xã hội. Chính vì thế, tình trạng KOLs hay các nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật vẫn liên tục lặp đi lặp lại trong thời gian dài vừa qua.
Điều này đòi hỏi cần có hình thức xử phạt nặng hơn đối với các đối tượng này, như tăng mức phạt để có tính răn đe, thậm chí là tiến hành “cấm sóng” trên các nền tảng mạng xã hội, truyền hình hay cấm tham gia các sự kiện và nặng hơn, cần xử lý hình sự nếu các vi phạm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dùng và xã hội.
Trong đó, hình thức "cấm sóng" cần sớm được áp dụng, bởi với các KOL hay nghệ sĩ, khi cấm họ hành nghề xem như là mất đi tất cả, lúc đó họ mới ý thức được mình nên hành xử như thế nào trên môi trường mạng.
Bên cạnh đó, một điều đang vướng là Luật Quảng cáo, được ban hành từ năm 2012, vẫn thiếu các quy định cụ thể về trách nhiệm của các KOL khi tiến hành quảng cáo trên mạng.
Trước tình hình đó, tháng 10/2024, Bộ TT&TT nhận thấy để môi trường mạng ngày càng trong sạch, lành mạnh và mang lại giá trị tích cực, việc quản lý các KOL cần được quan tâm chú trọng. Bộ TT&TT đã gửi công văn lên Thủ tướng Chính phủ, báo cáo kinh nghiệm quốc tế về quản lý KOL (Key Opinion Leader – người có tầm ảnh hưởng) trên mạng xã hội, đề xuất một số giải pháp quản lý, sử dụng KOLs tại Việt Nam.
Thời điểm đó, Bộ TT&TT đề xuất bổ sung các quy định về trách nhiệm của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo có ảnh hưởng nhằm đảm bảo việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác về sản phẩm, dịch vụ được quảng cáo; phân biệt quảng cáo với nội dung thông tin khác; thông báo trước cho người tiêu dùng về việc thực hiện quảng cáo; khi đăng tải ý kiến, cảm nhận trên mạng xã hội về kết quả sử dụng mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, phải là người trực tiếp sử dụng sản phẩm; yêu cầu các tài khoản mạng xã hội đã được xác thực mới được hoạt động quảng cáo, livestream quảng cáo...
Tuy nhiên, đến nay, Luật Quảng cáo sửa đổi vẫn chưa được ban hành, chính vì thế các KOL vẫn bất chấp và vì lợi nhuận khổng lồ nên vẫn ngang nhiên vi phạm các quy định về quảng cáo trong thời gian qua.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Sau khi tham khảo bài viết của Luật CNC Việt Nam, Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh nếu Quý khách hàng còn vấn đề nào chưa rõ thì hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết hơn. Ngoài ra, nếu khách hàng cần tư vấn về các vấn đề pháp lý khác như xin các loại giấy phép, soạn thảo các loại hợp đồng lao động, dân sự, rà soát hợp đồng, soạn thảo các loại đơn từ, soạn hồ sơ khởi kiện, lập di chúc, khai nhận di sản thừa kế, đăng ký biến động đất đai,… thì cũng đừng ngại liên hệ với Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư giỏi thừa kế nhà đất để được giải đáp mọi thắc mắc.
VĂN PHÒNG GIAO DỊCH CÔNG TY LUẬT TNHH CNC VIỆT NAM
Văn phòng 1: 15/50 Đoàn Như Hài, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng 2: 1084 Lê Văn Lương, Ấp 3, xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh
Số điện thoại: 0909 642 658 - 0939 858 898
Website: luatsugioisaigon.vn
Email: luatsucncvietnam@gmail.com
