Việc lập di chúc để lại tài sản của mình cho những người mà mình mong muốn, nhằm để hạn chế những tranh chấp phát sinh khi người có tài sản qua đời. Và di sản thừa kế mà thường gặp nhất là: nhà đất, sổ tiết kiệm, xe, tiền, vàng,......Và tranh chấp thừa kế được quan tâm nhất đối với di sản là nhà đất. Như chúng ta đã biết Hợp đồng chuyển nhượng, Hợp đồng tặng cho nhà đất phải được công chứng, chứng thực theo quy định của Luật Đất đai 2024. Khi đó, đã làm dậy lên nhiều thắc mắc rằng: “Liệu rằng di chúc nhà đất bằng giấy viết tay có giá trị không?”. Để giải đáp thắc mắc trên, kính mời anh/chị và các bạn cùng theo dõi bài viết bên dưới của chúng tôi nhé:
Di chúc bằng giấy viết tay được hiểu như thế nào? Và có được lập di chúc bằng giấy viết tay không?
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết (Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015). Căn cứ theo Điều 627 Bộ luật Dân sự năm 2015 di chúc có thể được thể hiện dưới hai dạng là di chúc bằng văn bản và di chúc miệng. Pháp luật ghi nhận di chúc phải được lập thành văn bản, trong trường hợp không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng
Trường hợp một người đang bị cái chết đe dọa về tính mạng và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ.
Trong đó di chúc bằng văn bản gồm 04 loại theo quy định tại Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể:
(1) Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
(2) Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
(3) Di chúc bằng văn bản có công chứng.
(4) Di chúc bằng văn bản có chứng thực.
Theo đó, pháp luật dân sự không quy định hay giải thích thế nào là di chúc viết tay. Tuy nhiên, căn cứ vào các loại di chúc bằng văn bản như trên và theo cách hiểu thông thường thì di chúc viết tay là di chúc không được công chứng hoặc chứng thực.
Căn cứ theo các loại di chúc bằng văn bản và lý giải về di chúc viết tay thì có thể thấy Bộ luật Dân sự cho phép cá nhân được lập di chúc viết tay (gồm 02 loại, đó là di chúc bằng văn bản có người làm chứng và di chúc bằng văn bản không có người làm chứng).
Di chúc nhà đất bằng giấy viết tay có hợp pháp không?
Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, Luật Đất đai 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành, không có quy định về việc không cho phép lập di chúc nhà đất bằng giấy viết tay. Tuy nhiên, căn cứ theo khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, có quy định rõ về các điều kiện để di chúc hợp pháp cụ thể như sau:
“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.”
Như vậy, di chúc nhà đất viết tay hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
(1) Điều kiện đối với người lập di chúc
- Về độ tuổi của người lập di chúc: Tại khoản 2 Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
“1. Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
2. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.”
Theo các quy định trên, người chưa thành niên (người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi) được lập di chúc thừa kế nhà đất cho người khác, nếu được cha/ mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
Đối với người chưa thành niên không nằm trong độ tuổi này thì không được lập di chúc thừa kết nhà đất.
- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc.
- Không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép.
(2) Điều kiện về nội dung của di chúc
Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Căn cứ theo quy định tại Điều 631 Bộ luật Dân sự 2015, có quy định di chúc gồm các nội dung chủ yếu sau
- Ngày, tháng, năm lập di chúc;
- Họ, tên và nơi cư trú của người lập di chúc;
- Họ, tên người, cơ quan, tổ chức được hưởng di sản;
- Di sản để lại và nơi có di sản.
Ngoài các nội dung trên, di chúc có thể có các nội dung khác.
Di chúc không được viết tắt hoặc viết bằng ký hiệu, nếu di chúc gồm nhiều trang thì mỗi trang phải được ghi số thứ tự và có chữ ký hoặc điểm chỉ của người lập di chúc.
Trường hợp di chúc có sự tẩy xóa, sửa chữa thì người tự viết di chúc hoặc người làm chứng di chúc phải ký tên bên cạnh chỗ tẩy xóa, sửa chữa.
(3) Điều kiện về hình thức di chúc
Hình thức không được trái với quy định của của luật, cụ thể:
- Đối với di chúc bằng văn bản không có người làm chứng: Người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.
- Đối với di chúc bằng văn bản có người làm chứng:
+ Phải có ít nhất là 02 người làm chứng: Ai cũng có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau:
Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
Người chưa thành niên (chưa đủ 18 tuổi), người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
+ Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.
Di chúc công chứng và di chúc bằng giấy viết tay có giá trị pháp lý tương đương
Căn cứ theo các loại di chúc bằng văn bản được quy định tại Điều 628 Bộ luật Dân sự 2015, có thể thấy di chúc viết tay có giá trị pháp lý như di chúc bằng văn bản có công chứng hoặc chứng thực.
Nói cách khác, pháp luật dân sự không quy định di chúc nhà đất viết tay có giá trị pháp lý thấp hơn di chúc được công chứng hoặc chứng thực mà thay vào đó chúng đều có giá trị trong việc thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.
Thông thường khi có di chúc được công chứng thì dễ dàng chứng minh tính hợp pháp của loại di chúc này. Tuy nhiên, có không ít trường hợp di chúc viết tay không khó chứng minh (chỉ cần giám định chữ viết).
Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý trong trường hợp vừa có di chúc viết tay vừa có di chúc được công chứng hoặc chứng thực (có nhiều bản di chúc). Đối với trường hợp này được quy định như sau:
Căn cứ khoản 5 Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hiệu lực của di chúc như sau:
Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.
Như vậy, trong trường hợp di chúc công chứng và di chúc viết tay đều tồn tại thì di chúc được lập cuối cùng sẽ là di chúc có hiệu lực. Do đó, giá trị pháp lý của di chúc công chứng và di chúc viết tay đều có giá trị tương đương.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Sau khi tham khảo bài viết của Luật sư giỏi Việt Nam, Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh nếu Quý khách hàng còn vấn đề nào chưa rõ thì hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết hơn. Ngoài ra, nếu khách hàng cần tư vấn về các vấn đề pháp lý khác như xin các loại giấy phép, soạn thảo các loại hợp đồng lao động, dân sự, rà soát hợp đồng, soạn thảo các loại đơn từ, soạn hồ sơ khởi kiện, lập di chúc, khai nhận di sản thừa kế, đăng ký biến động đất đai,… thì cũng đừng ngại liên hệ với Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư giỏi thừa kế nhà đất để được giải đáp mọi thắc mắc.
VĂN PHÒNG GIAO DỊCH CÔNG TY LUẬT TNHH CNC VIỆT NAM
Văn phòng 1: 15/50 Đoàn Như Hài, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng 2: 1084 Lê Văn Lương, Ấp 3, xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh
Số điện thoại: 0909 642 658 - 0939 858 898
Website: luatsugioisaigon.vn
Email: luatsucncvietnam@gmail.com
