Việc lập di chúc là quyền quan trọng của mỗi cá nhân nhằm định đoạt tài sản sau khi qua đời. Đối với người nước ngoài sinh sống hoặc có tài sản tại Việt Nam, câu hỏi về khả năng lập di chúc theo quy định của pháp luật Việt Nam là vấn đề được nhiều người quan tâm. Vậy, người nước ngoài có thể lập di chúc tại Việt Nam được không? Mời quý anh/chị và các bạn cùng theo dõi bài viết của chúng tôi để hiểu rõ hơn về vấn đề này nhé.
Cơ sở pháp lý cho người nước ngoài lập di chúc tại Việt Nam
Theo quy định tại Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc là người thành niên, minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
Theo đó, tại Điều 681 Bộ luật Dân sự 2015 quy định hình thức của di chúc được xác định theo pháp luật của nước nơi di chúc được lập. Do đó, không hề có điều khoản nào cấm người nước ngoài không được lập di chúc tại Việt Nam.
Pháp luật Việt Nam công nhận quyền lập di chúc của người nước ngoài tại Việt Nam. Các quy định này được xác lập thông qua nhiều văn bản pháp luật khác nhau. Người nước ngoài khi lập di chúc tại Việt Nam cần hiểu rõ các điều khoản pháp lý áp dụng cho trường hợp của mình.
Hiện nay việc lập di chúc cho người nước ngoài tại Việt Nam được giải quyết theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, Luật Công chứng 2014, Nghị định số 23/2015/NĐ-CP và các Điều ước quốc tế có liên quan như:
- Công ước La Hay năm 1961
- Các Hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và các quốc gia khác.
Yếu tố xung đột pháp luật phát sinh khi có sự khác biệt giữa luật quốc tịch của người nước ngoài và luật Việt Nam. Nguyên tắc giải quyết xung đột pháp luật trong lĩnh vực thừa kế có yếu tố nước ngoài thường áp dụng luật nơi có tài sản hoặc luật quốc tịch của người để lại di sản, tùy từng trường hợp cụ thể.
Các loại tài sản người nước ngoài có thể đưa vào di chúc tại Việt Nam
Người nước ngoài có quyền lập di chúc cho nhiều loại tài sản tại Việt Nam, nhưng cũng phải tuân thủ các giới hạn pháp lý. Các quy định pháp luật Việt Nam đặt ra nhiều điều kiện đặc thù đối với việc sở hữu và thừa kế tài sản của người nước ngoài. Việc hiểu rõ các loại tài sản được phép đưa vào di chúc giúp người nước ngoài tránh các rủi ro pháp lý. Pháp luật Việt Nam quy định người nước ngoài có thể đưa vào di chúc các loại tài sản sau:
- Đối với tài sản là bất động sản:
+ Người nước ngoài không được sở hữu đất đai tại Việt Nam theo Luật Đất đai 2024 nhưng có thể sở hữu công trình xây dựng trên đất theo Điều 8 Luật Nhà ở 2023 và Điều 4 Luật Đất đai 2024.
+ Theo Điều 20 Luật Nhà ở 2023, người nước ngoài được phép sở hữu nhà ở tại Việt Nam với thời hạn tối đa 50 năm, có thể gia hạn thêm nhưng không quá 100 năm (kể cả thời gian được gia hạn), và có thể để lại thừa kế.
+ Quyền sử dụng đất của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được xác định theo Luật Đầu tư và Luật Đất đai.
- Đối với tài sản tài chính:
+ Tiền trong tài khoản ngân hàng tại Việt Nam.
+ Cổ phiếu, trái phiếu và các công cụ tài chính khác theo Luật Chứng khoán.
+ Phần vốn góp trong doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp.
- Đối với tài sản là động sản:
+ Xe cộ, đồ dùng cá nhân, trang sức, và các tài sản cá nhân khác.
+ Các tài sản này nhìn chung ít bị hạn chế hơn so với bất động sản.
- Đối với tài sản là quyền sở hữu trí tuệ:
+ Quyền tác giả và quyền liên quan theo Luật Sở hữu trí tuệ.
+ Quyền sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp.
- Về tài sản chung và tài sản riêng:
+ Tài sản chung của vợ chồng, trong đó có một bên là người nước ngoài, được xác định theo Luật Hôn nhân và Gia đình.
+ Người nước ngoài chỉ có thể định đoạt phần tài sản thuộc quyền sở hữu của mình trong khối tài sản chung.
+ Tài sản riêng của người nước ngoài có thể được định đoạt theo di chúc tuân theo quy định pháp luật.
Cần lưu ý rằng người nước ngoài không thể định đoạt trong di chúc một số loại tài sản theo quy định pháp luật, như đất đai (chỉ có quyền sử dụng đất), các tài sản nằm trong danh mục hạn chế đầu tư nước ngoài, hoặc tài sản thuộc an ninh quốc phòng. Việc xác định rõ tài sản nào có thể đưa vào di chúc cần được tư vấn chi tiết từ luật sư chuyên về thừa kế có yếu tố nước ngoài.
Các yêu cầu để di chúc của người nước ngoài lập tại Việt Nam được hợp pháp
Người nước ngoài lập di chúc tại Việt Nam cần tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về hình thức và nội dung để đảm bảo tính hợp pháp. Thủ tục công chứng di chúc đóng vai trò then chốt trong việc xác lập giá trị pháp lý cho di chúc của người nước ngoài. Các yêu cầu này giúp hạn chế tranh chấp và bảo vệ quyền lợi của người để lại di sản.
Theo quy định tại khoản 5 Điều 647 Bộ luật Dân sự 2015, nếu di chúc được lập bằng tiếng nước ngoài thì bản di chúc đó phải được dịch ra tiếng Việt và có công chứng, chứng thực. Theo đó, để di chúc của người nước ngoài lập tại Việt Nam được hợp pháp thì cần phải tuân thủ các yêu cầu sau đây:
Yêu cầu về công chứng:
- Di chúc của người nước ngoài có thể được lập theo hình thức văn bản có công chứng hoặc chứng thực.
- Công chứng viên phải xác minh năng lực hành vi dân sự của người lập di chúc.
- Người lập di chúc phải trực tiếp đến văn phòng công chứng, không được ủy quyền cho người khác.
- Công chứng viên phải giải thích rõ các quy định pháp luật liên quan đến nội dung di chúc cho người lập di chúc.
Yêu cầu về ngôn ngữ:
- Theo khoản 5 Điều 647 Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc có thể được lập bằng tiếng nước ngoài, nhưng phải có bản dịch tiếng Việt được công chứng kèm theo.
- Theo Điều 49 Luật Công chứng 2014, trường hợp người yêu cầu công chứng không thông thạo tiếng Việt, phải có phiên dịch. Phiên dịch phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc dịch chính xác nội dung di chúc.
Yêu cầu về người làm chứng:
Trong một số trường hợp sẽ có người làm chứng khi tiến hành lập di chúc. Căn cứ theo Điều 632 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người làm chứng cho việc lập di chúc như sau: Mọi người đều có thể làm chứng cho việc lập di chúc, trừ những người sau đây thì không được làm chứng trong di chúc:
- Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật của người lập di chúc.
- Người có quyền, nghĩa vụ tài sản liên quan tới nội dung di chúc.
- Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
Nếu di chúc rơi vào một trong các trường hợp sau đây thì sẽ không có hiệu lực:
Căn cứ vào Điều 625, Điều 630, Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 thì di chúc không có hiệu lực trong các trường hợp sau:
- Người lập di chúc không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
- Di chúc bị giả mạo hoặc bị sửa đổi trái phép.
- Nội dung di chúc vi phạm pháp luật hoặc đạo đức xã hội.
- Di chúc bị ép buộc, đe dọa hoặc lừa dối.
- Di chúc xâm phạm đến phần di sản dành cho người thừa kế không thể bị truất quyền thừa kế theo pháp luật Việt Nam.
- Trường hợp người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc hoặc cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
- Bên cạnh đó, nếu di sản để lại cho người thừa kế theo di chúc không còn vào thời điểm mở thừa kế thì di chúc sẽ không có hiệu lực.
Như vậy, người nước ngoài có thể lập di chúc tại Việt Nam, tuy nhiên để di chúc có hiệu lực tại Việt Nam thì bắt buộc nội dung và hình thức của di chúc phải phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam và năng lực pháp luật của người lập di chúc phải phù hợp theo pháp luật của nước người đó có quốc tịch.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Sau khi tham khảo bài viết của Luật CNC Việt Nam, Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh nếu Quý khách hàng còn vấn đề nào chưa rõ thì hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết hơn. Ngoài ra, nếu khách hàng cần tư vấn về các vấn đề pháp lý khác như xin các loại giấy phép, soạn thảo các loại hợp đồng lao động, dân sự, rà soát hợp đồng, soạn thảo các loại đơn từ, soạn hồ sơ khởi kiện, lập di chúc, khai nhận di sản thừa kế, đăng ký biến động đất đai,… thì cũng đừng ngại liên hệ với Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư giỏi thừa kế nhà đất để được giải đáp mọi thắc mắc.
VĂN PHÒNG GIAO DỊCH CÔNG TY LUẬT TNHH CNC VIỆT NAM
Văn phòng 1: 15/50 Đoàn Như Hài, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng 2: 1084 Lê Văn Lương, Ấp 3, xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh
Số điện thoại: 0909 642 658 - 0939 858 898
Website: luatsugioisaigon.vn
Email: luatsucncvietnam@gmail.com
