Trong thực tiễn giao kết và thực hiện hợp đồng, không thể nào tránh khỏi trường hợp một trong các bên vi phạm các điều khoản của hợp đồng dẫn đến lợi ích của bên đối tác bị ảnh hưởng bởi hành vi vi phạm đó. Trong những trường hợp này, các bên có thể lựa chọn thương lượng để giải quyết vấn đề hoặc nhờ các cơ quan có thẩm quyền can thiệp phân xử.
Tuy nhiên, pháp luật hiện nay cũng quy định rất rõ về thời hạn khởi kiện, tức nếu các bên không khởi kiện kịp thời trong thời hạn luật định thì sẽ không được quyền khởi kiện nữa vì thời hiệu khởi kiện đã hết. Một thực tế hiện nay, sau khi thời hiệu khởi kiện đã hết, các bên lại thỏa thuận gia hạn thêm thời gian để tiếp tục thực hiện nghĩa vụ. Từ tình huống này, một vấn đề pháp lý quan trọng được đặt ra là: "Gia hạn thêm thời gian thực hiện nghĩa vụ, thì có được tính lại thời hiệu khởi kiện không?". Kính mời quý anh/chị và các bạn cùng Luật sư giỏi Sài Gòn tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết sau đây:
Thời hiệu khởi kiện là gì?
Căn cứ theo khoản 3 Điều 150 Bộ luật Dân sự 2015, quy định thời hiệu khởi kiện được hiểu như sau:
- Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện, để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.
- Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, được tính từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà pháp luật quy định từng thời hiệu khởi kiện khác nhau. Dưới đây là một số thời hiệu khởi kiện, liên quan đến tranh chấp hợp đồng của một số lĩnh vực thông dụng sau đây:
- Đối với tranh chấp hợp đồng là 3 năm kể từ ngày người yêu cầu biết, hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm, tại Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015.
- Thời hiệu khởi kiện về hư hỏng mất mát hàng hóa là 1 năm, kể từ ngày trả hàng hoặc lẽ ra phải trả hàng cho người nhận hàng, theo Điều 169 Bộ Luật Hàng hải Việt Nam 2015.
- Thời hiệu khởi kiện về việc thực hiện hợp đồng vận chuyển theo chuyến là 2 năm, kể từ ngày người khởi kiện biết hoặc phải biết quyền lợi của mình bị xâm phạm, theo Điều 195 Bộ Luật Hàng hải Việt Nam 2015.
Trường hợp nào thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự?
Căn cứ theo Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015, quy định về thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, là khoảng thời gian xảy ra một trong các sự kiện sau đây:
Một là đối với sự kiện bất khả kháng, hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu.
- Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được, và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết, và khả năng cho phép.
- Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền, nghĩa vụ dân sự của mình;
2. Chưa có người đại diện trong trường hợp người có quyền khởi kiện, người có quyền yêu cầu là người chưa thành niên, mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự;
3. Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, chưa có người đại diện khác thay thế trong trường hợp sau đây:
- Người đại diện chết nếu là cá nhân, chấm dứt tồn tại nếu là pháp nhân;
- Người đại diện vì lý do chính đáng mà không thể tiếp tục đại diện được.
Không áp dụng thời hiệu khởi kiện trong trường hợp nào?
Không phải mọi tranh chấp dân sự đều bị ràng buộc bởi thời hiệu khởi kiện. Các trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện, được quy định tại Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể như sau:
- Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân không gắn với tài sản.
- Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.
- Tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai.
- Trường hợp khác do luật quy định.
Gia hạn thêm thời gian thực hiện nghĩa vụ, thì có được tính lại thời hiệu khởi kiện không?
Việc gia hạn thực hiện nghĩa vụ, có ảnh hưởng đến thời hiệu khởi kiện hay không là một vấn đề phức tạp. Theo quy định của pháp luật, nếu bên có nghĩa vụ thừa nhận hoặc thực hiện xong một phần nghĩa vụ trong thời gian gia hạn, thời hiệu khởi kiện sẽ bắt đầu lại từ thời điểm đó. Điều này được quy định cụ thể tại, khoản 1 Điều 157 Bộ luật Dân sự 2015, về việc bắt đầu lại thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự. Cụ thể bao gồm trường hợp:
- Bên có nghĩa vụ đã thừa nhận một phần, hoặc toàn bộ nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện.
- Bên có nghĩa vụ thừa nhận, hoặc thực hiện xong một phần nghĩa vụ của mình đối với người khởi kiện.
- Các bên đã tự hòa giải với nhau.
Như vậy, việc gia hạn thực hiện nghĩa vụ không làm gián đoạn thời hiệu khởi kiện, nếu bên có nghĩa vụ không có hành vi thừa nhận hoặc thực hiện một phần nghĩa vụ. Ngược lại, nếu có hành vi này, thời hiệu sẽ được tính lại từ đầu, tạo cơ hội cho bên có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền lợi của mình.
Tòa án có đương nhiên áp dụng thời hiệu khởi kiện không?
Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc dân sự, để bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp.
Theo khoản 2 Điều 184 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, thì Tòa án chỉ áp dụng quy định về thời hiệu theo yêu cầu áp dụng thời hiệu của một bên hoặc các bên, với điều kiện yêu cầu này phải được đưa ra trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ việc. Do đó, Tòa án không đương nhiên áp dụng quy định về thời hiệu trong giải quyết vụ việc dân sự, khi đương sự không có yêu cầu trong trường hợp đã hết thời hiệu khởi kiện, thời hiệu yêu cầu. Đây cũng là một điểm mới so với bộ luật dân sự trước đây.
* Như vậy, hậu quả pháp lý khi áp dụng thời hiệu khởi kiện như thế nào?
Tại điểm e khoản 1 Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, khi đương sự có yêu cầu áp dụng thời hiệu trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ án và thời hiệu khởi kiện đã hết.
Hậu quả của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, là đương sự không có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết lại vụ án dân sự đó, nếu việc khởi kiện vụ án sau không có gì khác với vụ án trước về nguyên đơn, bị đơn và quan hệ pháp luật có tranh chấp theo quy định tại khoản 1 Điều 218, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 192, điểm c khoản 1 Điều 217 của Bộ luật này, và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
Theo khoản 2 Điều 7 Nghị quyết số 04 năm 2017, nghị quyết hội đồng thẩm phán, thì khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, không quy định căn cứ trả lại đơn khởi kiện vì lý do thời hiệu khởi kiện đã hết, vì vậy, Tòa án không được lấy lý do thời hiệu khởi kiện đã hết để trả lại đơn khởi kiện. Trường hợp kể từ ngày 01/01/2012, Tòa án trả lại đơn khởi kiện vì lý do thời hiệu khởi kiện đã hết và thời hạn giải quyết khiếu nại, kiến nghị về việc trả lại đơn khởi kiện đã hết mà đương sự có yêu cầu khởi kiện lại vụ án đó, thì Tòa án xem xét thụ lý vụ án theo thủ tục chung.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Sau khi tham khảo bài viết của Luật CNC Việt Nam, Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh nếu Quý khách hàng còn vấn đề nào chưa rõ thì hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết hơn. Ngoài ra, nếu khách hàng cần tư vấn về các vấn đề pháp lý khác như xin các loại giấy phép, soạn thảo các loại hợp đồng lao động, dân sự, rà soát hợp đồng, soạn thảo các loại đơn từ, soạn hồ sơ khởi kiện, lập di chúc, khai nhận di sản thừa kế, đăng ký biến động đất đai,… thì cũng đừng ngại Liên hệ với Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư giỏi thừa kế nhà đất để được giải đáp mọi thắc mắc.
VĂN PHÒNG GIAO DỊCH CÔNG TY LUẬT TNHH CNC VIỆT NAM
Văn phòng 1: 15/50 Đoàn Như Hài, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng 2: 1084 Lê Văn Lương, Ấp 3, xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh
Số điện thoại: 0909 642 658 - 0939 858 898
Website: luatsugioisaigon.vn
Email: luatsucncvietnam@gmail.com
