Di chúc là văn bản thể hiện ý chí của cá nhân về việc định đoạt tài sản sau khi qua đời. Trong thời đại công nghệ phát triển, nhiều người lựa chọn ghi âm hoặc quay video để bày tỏ ý nguyện của mình thay vì lập di chúc bằng văn bản. Vậy, di chúc bằng file ghi âm, video ghi hình có hợp pháp không? Cùng chúng tôi tìm hiểu về vấn đề này trong bài viết sau đây nhé.
Di chúc có mấy hình thức? Điều kiện để di chúc miệng hợp pháp?
Căn cứ theo Điều 627 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng”.
Theo quy định này, di chúc có hai hình thức:
- Di chúc bằng văn bản: Ở hình thức này lại được phân ra thành di chúc bằng văn bản có người làm chứng, không có người làm chứng, có công chứng và có chứng thực của Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã.
- Di chúc miệng: Đây là hình thức di chúc khi người lập di chúc không thể lập di chúc bằng văn bản. Theo đó, tại Điều 629 Bộ luật Dân sự có quy định về các đặc điểm của di chúc miệng như sau:
+ Khi người để lại di sản thừa kế không thể lập di chúc bằng văn bản.
+ Tính mạng của người lập di chúc đang bị đe doạ.
+ Nội dung của di chúc miệng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội, hình thức không trái quy định.
+ Người để lại di chúc thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất 02 người làm chứng.
+ Ngay sau khi người này truyền tải xong ý chí cuối cùng của mình, người làm chứng phải ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ vào bản ghi chép đó. Sau đó trong 05 ngày làm việc, bản di chúc miệng đã được ghi chép lại phải được Công chứng viên hoặc UBND cấp xã chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
+ Sau 03 tháng kể từ thời điểm lập di chúc, người để lại di sản thừa kế vẫn còn sống (tính mạng không còn bị đe doạ), minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng kia mặc nhiên bị huỷ bỏ.
Như vậy, có thể thấy, di chúc miệng cũng được xem là một hình thức của di chúc nhưng điều kiện để công nhận di chúc miệng hợp pháp khắt khe hơn rất nhiều so với di chúc bằng văn bản.
Và chỉ được lập di chúc miệng trong trường hợp duy nhất là tính mạng người lập di chúc bị đe doạ, không thể lập di chúc bằng văn bản được.
Di chúc bằng file ghi âm, video ghi hình có hợp pháp không?
Điều 628 Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu rõ, di chúc bằng văn bản chỉ gồm di chúc không có người làm chứng, di chúc có người làm chứng, di chúc được công chứng hoặc di chúc được chứng thực.
Đồng thời, người để lại di sản thừa kế có thể lập di chúc miệng chỉ trong một trường hợp duy nhất là tính mạng của người này bị đe doạ, không thể lập di chúc bằng văn bản được và phải đáp ứng các điều kiện nêu trên.
Do đó, hiện nay, pháp luật không công nhận hình thức di chúc bằng dữ liệu điện tử là file ghi âm, video ghi hình. Đồng nghĩa, file ghi âm, video ghi hình hiện không được công nhận là di chúc hợp pháp. Mà di chúc hợp pháp phải đáp ứng các điều kiện nêu tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Người để lại di sản thừa kế minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc, không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép.
- Nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức không trái quy định của luật.
- Di chúc miệng thì cần phải đáp ứng các điều kiện nêu trên.
Di chúc không có hiệu lực trong những trường hợp nào?
Căn cứ theo Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
“Hiệu lực của di chúc
1. Di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế.
2. Di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong trường hợp sau đây:
a) Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc;
b) Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.
Trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.
3. Di chúc không có hiệu lực, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.
4. Khi di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực.
5. Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực”.
Theo như quy định trên thì di chúc sẽ không có hiệu lực trong các trường hợp sau đây:
- Người thừa kế có tên trong di chúc chết trước/chết cùng thời điểm với người lập di chúc. Trong trường hợp này, khi người lập di chúc chết đồng nghĩa là thời điểm mở thừa kế. Nếu người thừa kế trong di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với thời điểm mở thừa kế thì di chúc sẽ không có hiệu lực.
- Cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế: Bên cạnh cá nhân là người thừa kế theo di chúc thì cơ quan, tổ chức cũng là đối tượng được hưởng thừa kế theo di chúc. Tuy nhiên, nếu tại thời điểm mở thừa kế, cơ quan, tổ chức không còn tồn tại thì di chúc sẽ không có hiệu lực.
- Di sản để lại theo di chúc không còn tồn tại tại thời điểm mở thừa kế.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Sau khi tham khảo bài viết của Luật CNC Việt Nam, Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh nếu Quý khách hàng còn vấn đề nào chưa rõ thì hãy liên hệ với chúng tôi theo thông tin dưới đây để được tư vấn chi tiết hơn. Ngoài ra, nếu khách hàng cần tư vấn về các vấn đề pháp lý khác như xin các loại giấy phép, soạn thảo các loại hợp đồng lao động, dân sự, rà soát hợp đồng, soạn thảo các loại đơn từ, soạn hồ sơ khởi kiện, lập di chúc, khai nhận di sản thừa kế, đăng ký biến động đất đai,… thì cũng đừng ngại liên hệ với Luật sư giỏi Sài Gòn, Luật sư giỏi Thành phố Hồ Chí Minh, Luật sư giỏi thừa kế nhà đất để được giải đáp mọi thắc mắc.
VĂN PHÒNG GIAO DỊCH CÔNG TY LUẬT TNHH CNC VIỆT NAM
Văn phòng 1: 15/50 Đoàn Như Hài, Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Văn phòng 2: 1084 Lê Văn Lương, Ấp 3, xã Nhơn Đức, huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh
Số điện thoại: 0909 642 658 - 0939 858 898
Website: luatsugioisaigon.vn
Email: luatsucncvietnam@gmail.com
